TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’nin geneli ile Sayıştay raporları üzerinde görüşmeler tamamlandı.
AKP Ankara Milletvekili Orhan Yegin, muhalefetin 2023 yılı bütçesi için “veda bütçesi, Nas bütçesi” gibi ifadeler kullandığını, “Geliyor gelmekte olan” şeklinde sloganların dile getirdiğini anımsattı.
Siyasi partilerin seçim vaatlerinde bulunduğunu hatırlatan Yegin, bu vaatlerin yerine getirilmesi için bir programı bulunduğuna işaret etti. Yegin, “AK Parti olarak bugüne kadar millete ne söz vermişsek arkasında durduk.” diye konuştu.
Bu sırada CHP Antalya Milletvekili Cavit Arı‘nın sözleri üzerine Yegin ile Arı arasında tartışma yaşandı.
AA’da yer alan habere göre, tartışmanın devam etmesi üzerine Komisyon Başkanı Mehmet Muş, ara verdi.
Aranın ardından konuşmasını sürdüren Yegin, iktidarlarında hem ekonomiyi büyüteceklerini hem de milletin ihtiyaçlarını karşılayacaklarını vurgulayarak, “Sosyal güvenlik sistemini yüzyıllarca daha geliştirerek taşıyabilecek bir sosyal ekonomiyi, zenginliği ve refahı bu millete ve bu güçlenmiş Türkiye ile beraber çevremizde bize güvenen coğrafyalara taşıyacağız.” ifadelerini kullandı.
Türkiye ekonomisine ilişkin verileri sıralayan Yegin, 2023 hedeflerini açıklamalarının ardından yaşanan olumsuzlukları hatırlattı. Yegin, sözlerini şöyle sürdürdü:
“İçerden ve dışardan müdahaleleri engelledik, deyince alınıyorsunuz. Bunlara rağmen bunu hep beraber başarmışız. Alevisiyle Kürdüyle Lazıyla Çerkeziyle, beş vakit namazını camide kılanıyla, cumadan cumaya, bayramdan bayrama gideniyle, şerbet içeniyle, bir kadehini yemeğinin yanına koyanıyla… Hepsiyle yapmışız. Kimseyi ayrıştırmadan, herkesi bu memleketin ana unsuru görerek, ‘Yeter ki memleketinle, milletinle bir düşmanlığın olmasın. Gel bu ülkeyi hep beraber kalkındıralım.’ demişiz ve bu ülkeyi hep beraber kalkındırmış, bu noktaya getirmişiz.”
“Gelir vergisi dilimleri güncellenmeli”
HEDEP Kars Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, bütçenin toplumsal cinsiyet eşitliğine uygun olmadığını ve kadın yoksulluğunu derinleştireceğini söyledi.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, bu bütçe ile çiftçilere gerekli desteğin verilemeyeceğini savunarak, bunun tarım ve kırmızı et üretiminde açık oluşturacağını ve ithalatı artıracağını söyledi. Gürer, bütçede mazotta ÖTV ve KDV’nin kaldırılmasına yönelik bir planlama olmadığını söyleyerek, bu durumun, raftaki gıda ürünlerinde fiyat artışlarına yol açacağını savundu.
İYİ Parti Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş Taş, bütçede gelir ve gider arasındaki farka dikkati çekerek, bütçenin açık vermeye devam edeceğini belirtti.
Türkeş Taş, açık vereceği öngörülen bütçede, vergilerin gelir kaynağı olarak görüldüğünü ifade ederek, ekonomide yükün orta sınıfın üzerine yüklendiğini savundu. Vergide artış öngörülürken, orta sınıfın gelirinde artış olup olmayacağını soran Türkeş Taş, “Gelir vergisi dilimleri güncellenmeli” önerisinde bulundu.
İYİ Parti Çanakkale Milletvekili Rıdvan Uz, cari işlemler açığının Türkiye’nin ekonomik istikrarı ve büyümesi için engel oluşturduğuna dikkati çekerek, kamuda tasarrufa gidilmesi, bütçede şeffaflık sağlanması gerektiğini söyledi. Uz, sosyal devlet anlayışıyla kapsamlı bir ekonomik program uygulanması gerektiğini de ifade etti.
İYİ Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta, yoksulluk sorununun çözülmesi gerektiğini söyledi.
Yerel seçimlere işaret eden Usta, “Emekliler zam bekliyor. Nisandan beri, bu kadar yüksek enflasyonda hiç zam almamış emekliler var. Hala 7 bin 500 lirayla bekleyen 8-10 milyon emekli var. Bunlara bir şey yapmanız gerekecek.” diye konuştu.
Kur Korumalı Mevduat sisteminin ekonomiye ciddi yükler getirdiğini belirten Usta, Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) projeleri için sadece üç kuruluş bağlamında 3 yılda 673 milyar lira ödeneceğini söyledi. Usta, “Buralarda bunlar devam etsin, ‘Hala emeklinin, asgari ücretlinin üzerine binelim.’ ile bu işi sürdürme imkanı yok.” ifadelerini kullandı.
Hükümet kurulalı yaklaşık 5 ay olduğunu ancak ülkenin sorunlarının çözümüne yönelik hiçbir şey yapılmadığını savunan Usta, “Meclis’te Genel Kurul’da boş bekliyoruz Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcısı. Uluslararası sözleşme alıyoruz. İşte geçiştiriyoruz. Genel Kurul’da elimizde bir tane iş yok. Onları hiç görüşmeden geçebiliriz, bekleyen varsa. Ama 5 ay olmuş, hiçbir şey göndermediniz. Bunları yapmazsak nasıl çözeceğiz?” diye konuştu.
Sadece para politikasıyla ekonomideki sorunların çözülemeyeceğini, çözüm için yapısal reformlar yapılması ve bütçede yapısal müdahalelerde bulunulması gerektiğini dile getiren Usta, bütçe açığının nedeni olarak sadece depremin gösterilmesinin doğru olmadığını da belirtti.
“Vergi ve KDV oranlarında yeni düzenlemeler mi yapılacak?”
HEDEP Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, iktidarın, kalkınmayı ve bütçeyi rakamlardan ibaret gördüğünü, bunların toplumu nasıl etkilediğiyle ilgilenmediğini savundu.
Türkiye’de ekonomik, sosyolojik ve politik krizlerin derinleştiğini; zenginler mutluyken, emekçi ve emeklilerin mutsuz olduğunu iddia eden Sayyiğit, “savaşa ve israfa harcanan, vicdansız ve adaletsiz bir bütçe hazırlandığını” öne sürdü.
CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, 2024 yılında toplanacak vergilere bakıldığında bazı vergi türlerinde artış, bazılarında ise azalma görüldüğünü anlattı.
Kurumlar vergisi oranlarının artırılmasına rağmen gelecek yıl bu vergi türünün, toplanacak vergiler içerisindeki payının azalacağına işaret eden Bakırlıoğlu, bu durumun izaha muhtaç olduğunu söyledi.
Bakırlıoğlu, dahilde alınan katma değer vergisinin 2024’teki toplam vergi gelirleri içindeki payının azalacağına dikkati çekerek, “Vergi ve KDV oranlarında yeni düzenlemeler mi yapılacak?” sorusunu yöneltti.
Vergi harcamalarının azaltılması gerektiğine işaret eden Bakırlıoğlu, “2023 yılında almaktan vazgeçtiğimiz vergi tutarı 994 milyar lira, 2024 yılında ise 2 trilyon 210 milyar lira. Vergi harcamaları kısılmalı ki yurttaşların üzerine binen yük azalsın.” dedi.
Emekliye ayrılan tutarların yıllara göre bütçe içerisindeki oranlarını sıralayan Bakırlıoğlu, “7 bin 500 lira ve dosya bazında bunun altında maaş alan emeklilerimiz var. Emeklilerimize 2024 yılı bütçesinden ayrılan pay artması gerekirken 2018 yılı bütçesinde ayrılan payın bile gerisinde kaldı.” değerlendirmesinde bulundu.
“Kamu personel rejiminde ciddi bir değişiklik lazım”
İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, kamu istihdamının artırılmasının, kamu hizmetlerinden duyulan memnuniyeti artırmadığına işaret ederek, TÜİK verilerine göre eğitim, sağlık, ulaşım, sosyal güvenlik hizmetlerinden memnuniyetin düştüğünü söyledi.
Kamu personel rejiminde ciddi bir değişikliğe gidilmesi gerektiğini savunan Özlale, memnuniyetsizliğin sebebi araştırılarak çözüm getirilmesini istedi.
Eğitim ve adalet konusunda yapısal reformlara ve zihniyet dönüşümüne ihtiyaç olduğunu da ifade eden Özlale, “AK Parti’li milletvekilleri, eğitim ve AR-GE’nin bu bütçede daha fazla yer aldığını söylüyor. Oysa bize de gönderilen tablolara göre 2024 yılı bütçesinde kamu harcamaları içerisinde AR-GE, eğitime ayrılan pay azalmış.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın liyakat sahibi olduğunu, bulunduğu görevi sona kadar hak ettiğini düşündüğünü ve fikirlerine değer verdiğini vurgulayan Özlale, ancak Yılmaz’ın “Türkiye’nin düzenli göçe ihtiyacı var.” sözlerine katılmadığını belirtti. Türkiye nüfusunun sadece üçte biri istihdam edilirken düzenli göçün hayata geçirilmesinin, ülkede çok büyük sosyal çalkantıya yol açacağını savunan Özlale, “Türkiye’nin düzenli göçü tartışmaya açması, ücretleri, emeğin milli gelir içerisindeki payını çok daha düşürecek ve gelir dağılımındaki eşitsizliği daha da artıracaktır.” diye konuştu.
“Mahalli idarelerin güçlendirilmesi anlayışı devam ediyor”
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, parlamenter sistem döneminde yaşanan politik istikrarsızlık ve onun devamında gelen kurumsal yozlaşma ve ekonomik çöküntünün Türkiye’ye çok şey kaybettirdiğini söyledi.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ise siyasi istikrara giden önemli bir yol ve aşama olduğunu dile getiren Kalaycı, “Türkiye özgüvene kavuşmuş, ayak bağlarından kurtulmuştur. Devlet yönetiminin daha isabetli, uyumlu, hızlı ve etkin karar alma imkan ve mekanizmaları devreye girmiştir.” dedi.
Kalaycı, Türkiye’nin, yeni sistem sayesinde, önceden maruz kaldığı dayatmalara, terör saldırılarına, ekonomik ve siyasi baskılara güçlü bir şekilde karşılık verdiğini, oyunları bozduğunu vurgulayarak, “Türkiye bu dönemde dünya çapında mega projelere imza atmıştır. Yerli ve milli üretimi artırmak, stratejik alanlarda dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla başlatılan milli teknoloji odaklı sanayi hamlesi sonuçlarını vermeye başlamıştır.” diye konuştu.
Bütçeden mahalli idarelere ayrılan paya işaret eden Kalaycı, “Mahalli idarelerin güçlendirilmesi anlayışı devam etmektedir. Büyükşehir, diğer belediyeler ile il özel idarelerine ayrılan toplam kaynak 859,6 milyar liraya çıkarılmakta olup bu kaynağın Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) oranı 2024 yılında yüzde 2,1’e yükselmektedir.” bilgisini paylaştı.
“Vatandaş ödediği prim üzerinden emekli aylığı alıyor”
AK Parti Adıyaman Milletvekili Resul Kurt, 6 Şubat depremlerinde toplam 850 bin bağımsız alanın kullanılamaz hale geldiğini belirterek, bunun bazı Avrupa ülkelerinin toplu konut ve ticari alanlarından bile fazla olduğuna işaret etti. Kurt, “Başta memleketim ve seçim bölgem Adıyaman olmak üzere, deprem bölgesinde konut ve ticari binaların yapımı hızla devam ediyor. 2024 yılı bütçemizden afet konutlarının yapım giderlerinde kullanılmak üzere çok önemli bir ödenek tahsis edilmiştir. Deprem bölgemize tahsis edilen ödenek, bütçemizin yüzde 14,4’üne denk gelmektedir.” şeklinde konuştu.
Yıl sonu itibarıyla istihdamdaki artışın 900 bini aşarak işsizliğin düşmesini öngördüklerini belirten Kurt, makro ekonomik ve finansal istikrarı güçlendirmeye yönelik çalışmalara devam ettiklerini anlattı.
Ücret ve maaşların asgari ücret kadar kısmından vergi alınmamasına yönelik düzenlemenin hayata geçmesinden duyduğu memnuniyeti dile getiren Kurt, “Toplam 392,5 milyar liralık vergi, ücretli ve emekliden alınmayarak istisna edilmiştir.” dedi.
AK Parti’li Kurt, ne kadar yüksek prim ödenirse emekli aylığının o kadar arttığına dikkati çekerek, “Bütün emekliler 7 bin 500 lira aylık alıyor gibi bir algı yaratılıyor. 30-40 bin lira emekli aylığı alan vatandaşımız olduğu gibi 20 bin lira, 10 bin lira alan da 7 bin 500 lira alan da var. Vatandaş ödediği prim üzerinden emekli aylığı alıyor.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Komisyonda milletvekillerinin soru ve eleştirilerini yanıtlıyor.
